Sáng 17/12, Bộ Khoa học và Công nghệ và UBND TP Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức hội thảo xây dựng chính sách và giải pháp thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam.
Đến dự hội thảo có ông Huỳnh Thành Đạt – Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Bùi Hoàng Phương – Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; ông Nguyễn Mạnh Cường – Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh và ông Lâm Đình Thắng – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Bùi Hoàng Phương – Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) nhấn mạnh, Việt Nam đang định vị là điểm đến mới và là phần quan trọng trong chuỗi bán dẫn toàn cầu, thu hút nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới đến đầu tư.
Với lợi thế cạnh tranh lớn về nguồn nhân lực KHCN và kỹ thuật, Chính phủ Việt Nam đặt tham vọng trở thành trung tâm thu hút và cung cấp nhân lực bán dẫn không chỉ cho thị trường trong nước mà còn cho toàn cầu. Để hiện thực hóa mục tiêu này, Chính phủ đã ban hành đề án phát triển nguồn nhân lực bán dẫn và đang rà soát, nâng gấp đôi chỉ tiêu từ 50.000 lên 100.000 kỹ sư bán dẫn.
Ông Bùi Hoàng Phương – Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu khai mạc hội thảo.
Mặc dù có lợi thế lớn về nhân lực, đặc biệt là lực lượng kỹ sư phần mềm, tuy nhiên, ông Phương cũng nhìn nhận hiện tại vấn đề này vẫn chỉ là lợi thế tiềm năng. Thực tế, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật làm việc trong công nghiệp bán dẫn chỉ đạt 0,4%, thấp hơn nhiều so với các nước phát triển.
Chiến lược phát triển của Việt Nam tập trung vào chip bán dẫn chuyên dụng và phát triển song hành cùng công nghiệp điện tử, bởi chip bán dẫn là thành phần không thể thiếu để tạo ra các thiết bị điện tử, và nếu Việt Nam không tự chủ được công nghiệp điện tử thì sẽ không có đầu ra cho công nghiệp bán dẫn trong nước.
Trong chuỗi giá trị, các doanh nghiệp trong nước đang tham gia từng bước vào các công đoạn. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nước ngoài vẫn chiếm tỷ trọng chi phối. Việt Nam đã thu hút được các tập đoàn hàng đầu thế giới về công đoạn đóng gói và kiểm thử, mở ra cơ hội trở thành trung tâm đóng gói chip bán dẫn của thế giới.
Lĩnh vực thiết kế chip cũng ghi nhận sự tham gia của hơn 50 công ty nước ngoài và đội ngũ khoảng 7.000 kỹ sư trong nước, mặc dù còn hạn chế về khả năng thiết kế tổng thể. Để khắc phục những tồn tại, Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy. Ban Chỉ đạo Quốc gia về thúc đẩy phát triển công nghiệp bán dẫn đã được thành lập do Thủ tướng làm Trưởng ban.
Lần đầu tiên, các quy định pháp lý về bán dẫn được đưa vào Luật Công nghiệp Công nghệ số đã tạo nền móng pháp lý vững chắc. Đồng thời, nhiều cơ chế ưu đãi đặc biệt đã được ban hành, bao gồm miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, ưu đãi tiền thuê đất, và miễn giấy phép lao động cho nhân lực chất lượng cao.
Lãnh đạo Trung ương và TP Hồ Chí Minh tham quan các gian hàng trưng bày tại hội thảo sáng 17/12
Bộ KHCN đang khẩn trương thành lập Trung tâm Quốc gia Hỗ trợ sản xuất thử chip bán dẫn theo mô hình MPW nhằm giải quyết ngay những điểm nghẽn về chi phí và thời gian sản xuất thử nghiệm chip cho các cá nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp. Mục tiêu dài hạn là hướng tới việc xây dựng một nhà máy sản xuất chip trên đất nước, nhằm đạt được sự tự chủ trong công nghệ bán dẫn chiến lược.
Thay mặt lãnh đạo TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Mạnh Cường – Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh đã phát biểu, nhấn mạnh KHCN và đổi mới sáng tạo, trong đó có vi mạch bán dẫn được xác định là “động cơ mới” thúc đẩy kinh tế đất nước. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050, thể hiện khát vọng tự chủ và vươn lên của đất nước.
Đối với TP Hồ Chí Minh hiện đang tận dụng diện mạo mới sau việc sắp xếp quy hoạch, đã kiến tạo nên một hệ sinh thái bán dẫn hội tụ ba yếu tố then chốt. Các yếu tố này, bao gồm: bộ não R&D và Nguồn nhân lực; Trung tâm sản xuất và logistics. Đặc biệt, khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu, với cảng Cái Mép – Thị Vải và sự kết nối trực tiếp với sân bay quốc tế Long Thành, đảm bảo chuỗi cung ứng vật liệu tinh khiết và vận chuyển sản phẩm chip đi toàn cầu với tốc độ nhanh, chi phí tiết kiệm.
“Thành phố cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư, tận dụng các cơ chế đặc thù được Quốc hội trao (Nghị quyết 98) để thiết lập các khu chức năng trong khu thương mại tự do. Thành phố khẳng định sẽ là khách hàng lớn nhất cho sản phẩm chip bán dẫn, đồng thời đảm bảo cung cấp năng lượng ổn định, hạ tầng kết nối số tốt nhất và nâng cao chất lượng sống nhằm thu hút các chuyên gia toàn cầu”, ông Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh.
Ông Huỳnh Thành Đạt – Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu tại hội thảo.
Hội thảo cũng cần làm rõ về các cơ chế chính sách cần được thiết kế theo hướng khuyến khích mạnh mẽ tư nhân tham gia đầu tư, nghiên cứu, sản xuất và đào tạo trong lĩnh vực bán dẫn. Các trung tâm đổi mới sáng tạo, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh, cần phát huy vai trò tiên phong, là nơi hội tụ chính sách, công nghệ và nhân lực, thúc đẩy mô hình hợp tác 3 nhà.
Mục tiêu của các định hướng này là đưa chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đi vào thực chất và hiệu quả, thông qua việc đề xuất các giải pháp rõ ràng, khả thi có thể triển khai ngay trong đào tạo nhân lực, phát triển các trung tâm dùng chung và thúc đẩy hợp tác công – tư.
Phát biểu tại hội thảo, ông Huỳnh Thành Đạt – Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết, công nghiệp bán dẫn đã vượt khỏi khuôn khổ sản xuất công nghệ cao thuần túy để trở thành hạ tầng chiến lược của nền kinh tế số và xã hội số, liên quan đến an ninh công nghệ và năng lực tự chủ quốc gia.
Chiến lược phát triển ngành đến năm 2030, tầm nhìn 2050, đòi hỏi cách tiếp cận bài bản, dài hạn để đi vào thực chất. Do đó, ông Huỳnh Thành Đạt gợi ý các thảo luận tại hội thảo tập trung làm rõ yếu tố quyết định thành công cho công nghiệp bán dẫn là là nhân lực, vốn đang được xác định là điểm nghẽn lớn nhất.
Toàn cảnh hội trường
Việc phát triển nhân lực phải đặt trong tổng thể đột phá giáo dục và đào tạo, đổi mới mạnh mẽ mô hình theo hướng gắn kết chặt chẽ giữa Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp.
Ông Huỳnh Thành Đạt cũng nhìn nhận, khu vực kinh tế tư nhân cần được xác định là lực lượng đồng hành quan trọng, có vai trò dẫn dắt, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp, nhằm hình thành năng lực nội sinh và tăng cường liên kết với khu vực FDI.
Thanh Trúc
